«قانون اصلاح قانون صدور چک» سال ۹۷ تصویب شد، اما خبری از اجرا نبود تا اینکه فروردین ۱۴۰۰ تاریخ اجرای اولین گامهای این قانون موثر و مفید اعلام شد و به طور رسمی شاهد اجرای این قانون بعد از ۳ سال وقفه بودیم. قانونی که در همین یکسال و اندی گذشته توانست آمار چکهای برگشتی را تا حد بسیاری کاهش دهد و ضمن شفافیت بیشتر، اعتبار از دست رفته را به چک برگرداند.
فینتو
بانک مرکزی در دولت سیزدهم ضمن سرعت بخشی به اجرای قانون جدید چک گامها را به مرور طی کرد و حالا در آستانه گام پایانی که صدور چک الکترونیکی است؛ قرار دارد.
تاکنون چندین سامانه برای اجرای این قانون و چک صیادی بنفش رنگ راهاندازی شده که به زودی نیز گام پایانی آن با سامانه مرکزی چک الکترونیک (چکاد) کلید میخورد. سامانه انتقال تصویر چک و پردازش الکترونیکی چکهای کاغذی بینبانکی (چکاوک)، سامانه مبادلات الکترونیکی چک برگشتی و رفع سوء اثر (سما چک)، سامانه صدور یکپارچه الکترونیکی دسته چک (صیاد)، سامانه درخواست و چاپ دسته چک متمرکز، سامانه پیمایش چک (پیچک) و سامانه دریافت کد رهگیری چکهای برگشتی برای مراجع قضایی و سامانه مسدودی حساب چک برگشتی (محچک) از جمله سامانههایی است که برای اجرای قانون جدید چک استفاده میشود.
با اجرای سامانه محچک متوسط زمان رفع سوءاثر ۸۰ درصد از مبالغ چکهای برگشتی چک، با کاهش ۶۳ درصدی از ۴۰ روز به ۱۵ روز کاهش یافته است. همچنین زمان متوسط رفع سوءاثر چکها با کاهش ۹۰ درصدی از ۳۷ روز به ۳ روز کاهش پیدا کرده است. در نتیجه این اقدامات که باعث اعتبار بخشی به چک به عنوان ابزاری برای تامین مالی میشود، بخشی از نیاز کشور به نقدینگی در تامین مالی خرد به وسیله چک تامین میشود.
تحول در اجرای قانون چک که با تقویت سامانه صیاد رخ داد، توانسته به یکپارچگی چکها و کاهش آمار تخلفات کمک ویژهای کند به نحوی که آخرین امارها حاکی از این است که در شهریورماه سال جاری بیش از ۶.۷ میلیون فقره چک مبادله شد که نزدیک به ۹۲ درصد این چکها وصول شده است.
همچنین بانک مرکزی بهمنظور تسهیل دسترسی مردم به سامانه صیاد، علاوه بر تجهیز درگاههای بانکی شامل اینترنت بانک و موبایل بانک بانکها، اپلیکیشنهای پرداخت و زیرساخت پیامکی، با تجهیز بیش از ۸۵ درصد خودپردازهای شبکه بانکی به سامانه صیاد امکان عملیات ثبت، تأیید، انتقال و استعلام چک از طریق خودپردازها را فراهم کرده است.