دادرسی مالیاتی

مطلب آموزشی

دستورالعمل دادرسی مالیاتی

تاریخ به روز رسانی  1404/1/14

قسمت اول

فصل یکم: اعتراض به برگ تشخیص

بند -1 شرایط و نحوه اعتراض به برگ تشخیص

در مواردی که برگ تشخیص مالیات صادر و به مودی ابلاغ می شود ، چنانچه مودی نسبت به آن معترض باشد می تواند ظرف سی روز از تاریخ ابلاغ شخصا یا به وسیله وکیل تام الاختیار خود به اداره امور مالیاتی و یا دبیرخانه هیأتهای حل اختلاف مالیاتی ذیربط مراجعه و با تکمیل فرمهای مخصوص و ارائه دلایل و اسناد و مدارک کتبا تقاضای رسیدگی مجدد نماید .

بند -2 – تکلیف واحد مالیاتی در موارد ابلاغ قانونی برگ تشخیص مالیات

در صورتی که برگ تشخیص مالیات به دلیل عدم حضور مودی در نشانی قانونی یا استنکاف از دریافت آن و یا به هر دلیلی به صورت قانونی ابلاغ شده باشد ، واحد مالیاتی مربوط مکلف است نسبت به ارسال پرونده به دبیرخانه هیأتها حداکثر ظرف مهلت یک هفته ، پس از گذشت 71 روز از تاریخ ابلاغ مزبور اقدام نماید .

بند -3 – رسیدگی به اعتراض مودی نسبت به برگ تشخیص مالیات

اگر مودی اعتراض خود را به اداره امور مالیاتی ارائه کند ، اداره مزبور مکلف است ظرف مدت 71 روز از تاریخ مراجعه مودی به موضوع رسیدگی و به یکی از اشکال زیر اتخاذ تصمیم نماید :

الف : در صورتی که دلایل و اسناد و مدارک ابراز شده مودی از طرف اداره امور مالیاتی موثر در تعدیل درآمد مشمول مالیات تشخیص داده شود و نظر آن اداره مورد قبول مودی واقع شود مراتب مستدلا در ظهر برگ تشخیص منعکس و پس از امضاء مسئول مربوط و مودی با رعایت مقررات ، جهت صدور برگ قطعی  حداکثر ظرف مدت 01 روز و انجام مراحل وصول مالیات به واحد مالیاتی مربوطه ارجاع می شود .

[1] به موجب دستورالعمل شماره 211/1111/011 مورخ 1111/11/21 عبارت « مسئول مربوط و مودی با رعایت مقررات » جایگزین عبارت
« رییس اداره امور مالیاتی مربوط و مودی و ثبت آن » در ردیف های بند (الف) و (ب) بند 3 فصل یکم دستورالعمل دادرسی مالیاتی ابلاغی طی بخشنامه شماره 113311 مورخ 13/3/11/13 شد .
ب : اگر اداره امور مالیاتی دلایل ابرازی مودی را موثر در تعدیل درآمد مشمول مالیات تشخیص ندهد و نظر آن اداره مورد قبول مودی واقع شود مراتب مستدلا در ظهر برگ تشخیص منعکس و با امضاء مسئول مربوط و مودی با رعایت مقررات[2]، جهت صدور برگ قطعی حداکثر ظرف مدت 01 روز و انجام مراحل وصول مالیات به واحد مالیاتی مربوط ارجاع می شود .

[2] به موجب دستورالعمل شماره 211/1111/011 مورخ 1111/11/21 عبارت « مسئول مربوط و مودی با رعایت مقررات » جایگزین عبارت « رییس اداره امور مالیاتی مربوط و مودی و ثبت آن » در ردیف های بند (الف)  و ( ب ) بند 3 فصل یکم دستورالعمل دادرسی مالیاتی ابلاغی طی بخشنامه شماره 113311 مورخ 13/3/11/13 شد .
ج : اگر دلایل ابرازی مودی توسط اداره امور مالیاتی موثر در تعدیل درآمد مشمول مالیات تشخیص داده نشود و نظر آن اداره مورد قبول مودی واقع نگردد ، مراتب مستدلا در ظهر برگ تشخیص منعکس و پس از امضاء رئیس اداره امور مالیاتی مربوط و مودی و ثبت آن ، حداکثر ظرف مدت 5 روز پرونده جهت درخواست تعیین وقت از دبیرخانه هیأتهای حل اختلاف مالیاتی ظرف همین مدت و انجام امور قانونی بعدی به واحد مالیاتی مربوط ارجاع می شود .

تبصره  – در این مرحله مودی می تواند جهت احاله پرونده برای رسیدگی توسط هیأتهای حل اختلاف مالیاتی فرم اعتراض مخصوص را تکمیل و حداکثر ظرف مدت 01 روز به دبیرخانه هیأتهای مربوطه ارائه نموده و رسید دریافت دارد .

بند 4 –  مشخصات برگ اعتراض

برگ اعتراض مودی باید بر روی فرم خاصی که به همین منظور تهیه شده و مشتمل بر موارد ذیل می باشد تنظیم شود :

الف- 1 – درخصوص اشخاص حقیقی :

نام و نام خانوادگی ، نام پدر ، شماره شناسنامه ، محل صدور ، شماره ملی ، شماره اقتصادی و نشانی دقیق محل سکونت یا محل کار با ذکر کد پستی و تلفن تماس، نشانی الکترونیکی (حسب مورد)

الف – 2 –   درخصوص اشخاص حقوقی :

نام شخص حقوقی ، شماره و تاریخ ثبت ، محل ثبت ، شماره پرونده و شماره اقتصادی ، شماره شناسایی ملی ، نشانی قانونی ، کد پستی ده رقمی ، تلفن تماس ، دورنگار و نشانی الکترونیکی (حسب مورد)

ب – منبع مالیاتی مورد اعتراض .

ج – اداره کل امور مالیاتی ، اداره امور مالیاتی ، واحد مالیاتی .

د – عملکرد سال یا سالهای مورد اعتراض به تفکیک هر سال با ذکر شماره و تاریخ برگ تشخیص یا برگ اجرایی .

هـ – خواسته و اعتراض مودی به صورت مشروح و دقیق

و – تصاویر و اسناد و مدارکی که به پیوست اعتراض خود ارائه می نماید .

ز – امضاء یا اثر انگشت مودی مالیاتی ، یا وکیل تام الاختیار ، یا دارندگان حق امضاء براساس آخرین تصمیمات مجمع عمومی مستند به روزنامه رسمی همراه با مهر اشخاص حقوقی .

بند -5 –  نحوه تسلیم اعتراض

فرم اعتراض باید توسط مودی یا وکیل یا نماینده قانونی وی تنظیم گردیده و در قبال اخذ رسید حسب مورد به اداره امور مالیاتی یا دبیرخانه هیأتهای مربوط تسلیم شود . اداره امور مالیاتی یا دبیرخانه هیأتها مکلفند اعتراض مودی را در دفتر مربوط ثبت نموده و رسید ارائه نمایند .

تبصره – مودیان مالیاتی که اعتراض خود را از طریق پست سفارشی ارسال می نمایند تاریخ تسلیم اعتراضیه به پست، تاریخ تسلیم به مرجع مالیاتی ذیربط محسوب می گردد .

بند -6 –  شرایط ارائه اسناد و مدارک همراه اعتراض

مودیان مالیاتی باید رونوشت یا تصویر خوانای مدارک خود را به پیوست فرم اعتراض ارائه نمایند برابری رونوشت یا تصویر اسناد و مدارک با اصل می بایست توسط دبیرخانه و یا اعضای هیأتهای حل اختلاف مالیاتی گواهی شود در صورتیکه رونوشت یا تصویر سند در خارج از کشور تهیه شده باشد برابری آن با اصل مدارک می بایست در دفتر یکی از سفارت خانه ها و یا کنسولگری های جمهوری اسلامی ایران گواهی شده باشد و چنانچه اسناد و مدارک استنادی به زبان فارسی نباشد پس از ترجمه آنها توسط مترجم رسمی دادگستری و تائید مأمورین کنسولی جمهوری اسلامی ایران تسلیم شود در غیر اینصورت به مدارک ارسالی به سایر زبانها که بدون رعایت مفاد این ماده ارائه گردد در هیأت های حل اختلاف مالیاتی ترتیب اثر داده نخواهد شد .

فصل دوم : وکیل و سایر اشخاص در حکم مودی مالیاتی

بند -7 –  تسلیم مدارک دال بر سمت وکیل یا نماینده قانونی مودی به هیأت

هر گاه اعتراض مودی توسط وکیل یا نماینده قانونی او یا ولی یا وارث یا وصی و یا قیم به عمل آید تصویر مدارکی که اثبات کننده سمت وی باشد باید به پیوست آن ارائه گردد .

بند – 8 –  انتخاب وکیل و حدود اختیارات وی و تعلق حق تمبر

مودی می تواند وکیل خود را از بین وکلای دادگستری و یا سایر اشخاص به موجب سند رسمی تنظیمی انتخاب نماید . در این صورت می بایست حدود اختیارات وی صراحتا در متن وکالتنامه احصاء شود .

تبصره -1 – حکم این ماده در خصوص تصریح حدود اختیارات نسبت به نماینده قانونی مودی نیز جاری خواهد بود .

تبصره -2 – حق تمبر موضوع ماده 017 ق.م.م چنانچه محاسبه و پرداخت نشده باشد می بایست پس از محاسبه توسط کارشناس هیأت طبق ماده مذکور از سوی مودی پرداخت و رسید آن تسلیم دبیرخانه هیأت شود و در هنگام رسیدگی توسط اعضاء هیأت کنترل گردد .

[3] به موجب دادنامه شماره 111231391111029111 مورخ 1112/13/12 صادره از هیات تخصصی مالیاتی ، بانکی دیوان عدالت اداری ، شکایت از بند های 8 و 9 این دستورالعمل رد شد . دادنامه مذکور طی بخشنامه شماره 212/1113 ص 1112/11/12 مدیر کل دفتر حقوقی و قراردادهای مالیاتی ارسال شد .

بند -9 – اشخاص مجاز به حضور در هیأت

اشخاص مجاز به حضور در هیأتهای حل اختلاف مالیاتی عبارتند از :

شخص مودی (درمورد اشخاص حقوقی صاحبان امضاء مجاز با ارائه تصویر آخرین روزنامه رسمـی) ، وکیل مودی با ارائه وکالت نامه رسمی ،
وراث ، کارمند حقوق بگیر اشخاص حقوقی با همراه داشتن معرفی نامه از شخص حقوقی با تائید واحد مالیاتی مربوط. (با ارائه مدارک جهت تشخیص هویت نامبردگان[4])

مشاوران رسمی مالیاتی دارای کارت عضویت معتبر جامعه مشاوران رسمی مالیاتی ایران با ارائه برگه نمایندگی قانونی مالیاتی

بند -10 – منع وکالت کارمندان وزارت امور اقتصادی و دارایی و سازمان امور مالیاتی کشور و محدودیت های قانونی نمایندگان بندهای 2 و 3 هیأتهای حل اختلاف مالیاتی:
کارمندان وزارت امور اقتصادی و دارایی و سازمان امور مالیاتی کشور در دوره خدمت یا آمادگی خدمت نمی توانند به عنوان وکیل یا نماینده
مودی در جلسات هیات های حل اختلاف مالیاتی حاضر شوند .
درمورد نمایندگان بندهای 2 و 7 هیات های حل اختلاف مالیاتی ، وکالت یا ارائه مشاوره توسط این اعضا بلامانع است . در پرونده هایی که این افراد به عنوان وکیل یا نماینده مودی فعالیت نمایند یا خدمات مشاوره ارائه کنند ، نمی توانند به عنوان نمایندگان بندهای یاد شده ناظر بر همان پرونده تعیین شوند .[6] [1] . به موجب دستورالعمل شماره 211/1113/012 مورخ 1113/12/20 رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور ، بند 11 این دستورالعمل اصلاح شد .

متن قبل از اصلاح بند :11

بند -10  – منع وکالت اعضاء هیأتهای حل اختلاف مالیاتی و کارمندان وزارت امور اقتصادی و دارایی و سازمان امور مالیاتی کشور :

کارمندان وزارت امور اقتصادی و دارایی و سازمان امور مالیاتی کشور در دوره خدمت یا آمادگی خدمت واعضای هیأتهای حل اختلاف مالیاتی نمی توانند به عنوان وکیل یا نماینده مودی در جلسات هیأتهای حل اختلاف مالیاتی حاضر شوند .

بند -11 – موارد خودداری از رسیدگی توسط اعضای هیأتهای حل اختلاف مالیاتی

عضاء هیأت حل اختلاف مالیاتی ، در موارد زیر باید از رسیدگی خودداری نمایند همچنین مودی یا نماینده اداره امور مالیاتی نیز ، می تواند رد عضو یا اعضای هیأت حل اختلاف مالیاتی را درخواست نماید :

الف – قرابت نسبی یا سببی تا درجه سوم از هر طبقه بین اعضای هیأت حل اختلاف مالیاتی با مودی .

ب – عضو یا اعضای هیأت حل اختلاف مالیاتی ، قیم یا مخدوم مودی باشند و یا مودی مباشر یا متکفل امور عضو هیأت یا همسر او باشد .

ج – عضو هیأت یا همسر یا فرزند او ، وارث مودی باشد .

د – عضو هیأت -پیش تر- در موضوع اعتراض مودی به عنوان عضو یا کارشناس یا گواه یا مأمور مالیاتی اظهار نظر کرده باشد .

هـ – بین عضو هیأت حل اختلاف مالیاتی و مودی و یا همسر یا فرزند آن ها دعوای حقوقی یا کیفری مطرح باشد و یا پیش تر مطرح بوده و از تاریخ صدور حکم دو سال نگذشته باشد .

و – وجود رابطه شراکت بین عضو هیأت حل اختلاف مالیاتی با مودی و چنانچه ، مودی شخص حقوقی باشد ;سهامدار ، نماینده ، یا عضو هیأت مدیره یا مدیر عامل یا بازرس قانونی بودن اعضای هیأت حل اختلاف مالیاتی مانع از رسیدگی آنها خواهد بود .

ز – عضو هیأت یا همسر یا فرزند او دارای نفع شخصی در موضوع مطروحه یا مورد رسیدگی باشند .

– در موارد یاد شده ، عضو هیأت با صدور قرار خودداری از رسیدگی ، با ذکر جهت قانونی آن ، از امور هیأتهای حل اختلاف مالیاتی ذیربط درخواست می نماید تا عضو دیگری را که از موارد خودداری رسیدگی به دور باشد برای رسیدگی معرفی نماید . چنانچه، به هر دلیل قانونی امکان تعیین اعضای هیأت حل اختلاف مالیاتی میسر نباشد ، پرونده برای رسیدگی به نزدیک ترین هیأت حل اختلاف مالیاتی شهر یا محلی که با محل مزبور در محدوده یک استان باشد ارجاع می شود .

فصل سوم : برگ دعوت هیأت تعیین، تغییر و ابلاغ وقت رسیدگی ، ارسال پرونده

بند -12 – تنظیم برگ دعوت در سه نسخه

برگ دعوت تعیین وقت شده هیأت حل اختلاف مالیاتی در سه نسخه تنظیم ، که نسخه دوم پس از ابلاغ به مودی جهت اعلام تعیین زمان تشکیل هیأت به امور مالیاتی مربوط ارسال می گردد .

بند -13 – تعیین وقت هیأت

دبیرخانه هیات حل اختلاف مالیاتی مکلف است حداکثر ظرف مدت 5 روز پس از دریافت اعتراض مودی نسبت به تعیین وقت و ابلاغ برگ دعوت مربوط که متضمن تعیین زمان و مکان و ساعت تشکیل هیأت است اقدام نماید .

بند -14  – ابلاغ وقت رسیدگی به مودی با رعایت حداقل فاصله زمانی

وقت رسیدگی هیأت حل اختلاف مالیاتی در مورد هر پرونده ، جهت حضور مودی یا نماینده وی و نیز اعزام نماینده اداره امور مالیاتی توسط دبیرخانه هیأت های حل اختلاف مالیاتی به آنها ابلاغ می گردد . فاصله تاریخ ابلاغ و روز تشکیل جلسه هیأت نباید کمتر از 01 روز باشد مگر به درخواست مودی و موافقت امور هیأت حل اختلاف مالیاتی ، بدیهی است روز ابلاغ و روز اقدام جزء مدت محسوب نمی شود .

بند -15  – اطلاع تاریخ تشکیل جلسه به اعضاء هیأت

دبیرخانه هیأت حل اختلاف مالیاتی موظف است ، پس از تعیین وقت ، تاریخ تعیین شده را حداکثر تا یک هفته قبل از تشکیل جلسه جهت حضور اعضاء کتبا به اطلاع آنان برساند .

تبصره – هرگاه مودی طی درخواست کتبی و جداگانه برابر فرم مربوط ، تقاضای رسیدگی خارج از نوبت بنماید با موافقت مسئول امور هیأتهای حل اختلاف مالیاتی ، رسیدگی خارج از نوبت توسط هیأت حل اختلاف مالیاتی صورت خواهد پذیرفت .

بند -16  – ابلاغ وقت رسیدگی به وراث در صورت فوت مودی

در صورت فوت مودی کلیه حقوق و تکالیف مربوط به چگونگی رسیدگی به اعتراض مودی به وراث او منتقل می شود در این صورت اوقات رسیدگی هیأت باید به همه وراث ابلاغ شود . عدم حضور وراث، وکیل یا نماینده قانونی آنها مانع از رسیدگی هیأت نمی باشد .

تبصره – در موارد فوت یا عزل و استعفای وکیل یا ممنوعیت از وکالت وکیل ، رسیدگی به اعتراض مودی به تأخیر نخواهد افتاد .

بند -17  تجدید وقت جلسات هیأت

 هر گاه به هر علتی هیأت حل اختلاف مالیاتی در وقت مقرر تشکیل نگردد لازم است ظرف مدت یک هفته ، وقت جلسه بعدی به مودی و واحد مالیاتی ابلاغ شود .

بند -18 –  تغییر زمان جلسه رسیدگی

تعویق زمان جلسه رسیدگی هیأت ، بنا به درخواست کتبی مودی برابر فرم مربوط و با تسلیم مدارک و دلایل موجه ، پس از بررسی مسئول دبیرخانه هیأت حل اختلاف مالیاتی فقط برای یک بار مجاز خواهد بود .  در موارد استثناء تمدید مهلت رسیدگی منوط به موافقت مدیر کل مربوطه خواهد بود .

تبصره – حکم این ماده شامل مواردی که عدم تشکیل جلسه هیأت حل اختلاف مالیاتی به دلیل عدم رعایت
تبصره 1 ماده 244 ق.م.م باشد، نخواهد بود .

بند -19  – مهلت ارسال پرونده به هیأت حل اختلاف

اداره امور مالیاتی ذیربط مکلف است ظرف مدت 32 ساعت قبل از تشکیل جلسه پرونده را متضمن معرفی نماینده اداره جهت شرکت در هیأت به انضمام ادله قانونی در پاسخ به اعتراض مودی کتبا در قبال اخذ رسید به دبیرخانه هیأت حل اختلاف مالیاتی تسلیم نماید .

پایان قسمت اول